Auteur: Stefan Reismann (vrij vertaald door Ton Bongers)
Het lijkt al eeuwen geleden dat smartphones en sociale netwerken ons leven op zijn kop hebben gezet. Maar concreet: de basis voor Facebook werd gelegd in 2003 en de eerste iPhone zorgde voor de doorbraak van de smartphonemarkt in 2007. Slechts enkele jaren later bevinden wij ons in een nieuwe realiteit waarin wij ons een leven zonder smartphones en zonder sociale netwerken bijna niet meer kunnen voorstellen. Mooi of gevaarlijk?
In onze geschiedenis zijn er geen technologieën die zo snel deel zijn gaan uitmaken van ons dagelijks leven. Denk bijvoorbeeld aan Blu-ray. De technologie bestaat sinds 2002, maar u kunt nog steeds gemakkelijk een enorme selectie dvd's in de winkels krijgen. Sommige nieuwere producties zijn zelfs enkel op DVD verkrijgbaar! Recentelijk nog geprobeerd de originele Nokia 3310 te kopen? De telefoon heeft een legendarische status vanwege zijn quasi-onverwoestbaarheid, maar desalniettemin hebben smartphones deze populaire GSM uit de markt gestoten. Nokia, ooit marktleider, loopt sinds de opkomst van smartphones hopeloos achter op de markt en is zelfs verkocht.
Als het aan de grote tech-bedrijven ligt, ligt de volgende mijlpaal al in het verschiet. De "Metaverse" is het nieuwste speeltje voor de internetgiganten en er worden miljarden dollars ingepompt om hun visie te realiseren. In dit artikel zal ik nader uitleggen wat "Metaverse" inhoudt en zal ik wat subjectiever de plussen (mijn dromen) en minnen (mijn nachtmerries) van "Metaverse" formuleren.
Metaverse, begroet en verguisd...
Metaverse verscheurt me van binnen. Toen ik voor dit artikel dieper op de materie inging, was het voor mij als een douche waarin het water voortdurend wisselde tussen ijskoud en gloeiend heet.
Zo zijn er in de SF filmindustrie denkbeelden over een technologische wereld waarin geavanceerde virtuele realiteit vooral bedreigend voorgesteld wordt. Bedrijven krijgen meer macht dan sommige staten, het echte leven maakt plaats voor steeds meer virtuele dromen, en wordt het monopolistische bedrijf omver geworpen. Maar laten we eerlijk zijn: ondanks zo'n horrorscenario wekken veel van deze toekomstvisies ook verlangens op. Wanneer virtuele werelden worden geschapen die aanvoelen als de echte, duiken we er maar al te graag in.
Wij voelen ons enigszins getroost door de gedachte dat de werkelijkheid (voorlopig) niet zo radicaal geïntroduceerd zal worden. Daarvoor malen alleen al de molens van de bureaucratie te langzaam - althans in Europa.
Metaverse als het beloofde land?
De impact van Metaverse is niettemin gigantisch. Enerzijds breidt Metaverse de fysieke wereld uit door de verbinding met de digitale wereld. Maar de digitale wereld lijkt ook nog eens veel spannender... Een virtuele wereld die voortdurend groeit en bevolkt wordt door gebruikers van over de hele wereld. Volgens het beursverslag van april 2021 wordt Facebook alleen al door 1,8 miljard gebruikers per dag gebruikt! Stelt u zich deze aantallen gebruikers eens voor in een virtuele wereld waarin iedereen zijn eigen avatar heeft, die ook voor ons zichtbaar is wanneer wij ons op dezelfde plaats in deze wereld bevinden. Misschien moet deze virtuele wereld bijna worden gezien als een nieuw land. Het zou dan het grootste land ter wereld zijn.
De ervaring is echter anders dan die in een videospelletje. We hebben een vastere identiteit, zien al onze virtuele medeburgers, maken gebruik van andere virtuele diensten in Metaverse en kunnen de nieuwe wereld veel meeslepender ervaren, zelfs door een VR-bril. Het maakt een verschil of iemand in de hedendaagse games om je heen stuitert en domme opmerkingen schrijft of dat je door anderen wordt gepest in een meer realistische wereld met een VR-bril. Ook hier kun je gewoon naar een andere plaats teleporteren, maar in de Metaverse zijn er toch minder mogelijkheden om je te verstoppen.
Wie bekend is met de soms negatieve eigenschappen van online applicaties, zal begrijpen dat er (uiteindelijk) regels nodig zijn om te voorkomen dat er pure chaos uitbreekt en ook om (minderjarige) gebruikers te beschermen.
Online wetgeving?
Hoe ver kan het gaan? Het is normaal dat online applicatieaanbieders (spel)regels hebben en dat gebruikers worden gestraft als zij die overtreden. Voor de "samenleving in Metaverse" zou het echter passender zijn om aparte wetgeving te hebben in plaats van (commerciële) gebruiksvoorwaarden. Voor de handhaving van deze wetten zou een soort onafhankelijke politiemacht nodig zijn om toezicht te houden op de Metaverse. In tegenstelling tot een videospelletje zouden zij zelf ook direct zichtbaar zijn in de wereld. Zij zouden dan bijvoorbeeld herkend kunnen worden aan de kleding van de avatar.
Hierop verder denkend zou Metaverse - naast de virtuele politie - zelfs zijn eigen rechtspraak nodig hebben. Er zullen namelijk nieuwe vormen van virtuele misdrijven ontstaan, die niet binnen de jurisdictie van een bepaald land vallen. De betrokkenen kunnen uit verschillende landen komen, het uitgewisselde geld kan cryptocurrency zijn. In Metaverse vervagen al snel deze grenzen en dus ook de jurisdicties. Metaverse is echter niet alleen de virtuele wereld. Het feit dat de echte wereld deel uitmaakt van Metaverse, maar dat digitale inhoud en mensen ook de fysieke wereld kunnen uitbreiden, maakt een volledige afbakening van Metaverse als een afzonderlijke staat daarom erg complex.
Maar niet alleen op juridisch vlak, ook voor het economische verkeer zijn wellicht nieuwe regels nodig. Op een bepaald moment is het denkbaat dat binnen Metaverse meer geldverkeer plaatsvindt dan in de echte wereld. Bestaande bedrijven zullen ook van Metaverse gebruik gaan maken en er zullen volledig nieuwe bedrijfsmodellen ontstaan. Miljoenen gebruikers zullen hun geld virtueel verdienen en uitgeven - in enkel digitale munteenheden. Ook hier zijn oplossingen nodig om de oude en de nieuwe economie met elkaar te verbinden.
Hoe ver gaan we?
Veel zal afhangen van hoeveel content er in Metaverse beschikbaar wordt en welke digitale mogelijkheden worden gebruikt. Afhankelijk hoe reëel men Metaverse ontwikkelt, zou het kunnen zijn dat we gebonden worden aan een "unieke" avatar. Deze zou zelfs overeen kunnen komen met ons echte uiterlijk. Gelukkig kun je in de echte wereld niet zomaar de naam van ieders hoofd aflezen. Als dit ook in Metaverse is, zal de visuele identificatie duidelijk belangrijker zijn. Anderzijds zou een avatar niet kunnen te personaliseren, ontneem je ook veel van de voordelen van een virtuele omgeving.
Soortgelijke vragen kun je ook bij "het reizen" stellen. Kunnen we volledig vrij reizen in de openbare ruimten van Metaverse of zijn er misschien reisportalen je minder gestoord wordt en wat meer privacy krijgt? En hoe wordt omgegaan met het uitloggen van gebruikers? En hoe zit het met screenshots? Hoe persoonlijker de avatar, hoe problematischer het is om anderen onopgemerkt te kunnen fotograferen. Hoe gaan we dan om met virtuele camera's in Metaverse?
In de context van pesterijen en intimidatie kun je ook de vraag stellen of mensen kunnen worden genegeerd zodat zij niet worden gezien. In Metaverse is het dus niet alleen een kwestie van welke virtuele opties je gebruikt, maar ook welke je niet gebruikt. Ik kan me sterke verschillen voorstellen tussen een openbare ruimte die door de massa wordt gebruikt en privé-toepassingen zoals spelletjes. In een spel is het zinvol je avatar te veranderen, (karakter)namen boven je hoofd te hebben en sommige regels op te schorten omdat je het bijvoorbeeld opzettelijk tegen elkaar opneemt....
Antwoorden voorbereiden, voordat vragen komen!
Metaverse staat nog helemaal aan het begin van zijn ontwikkeling. We weten niet wie Metaverse uiteindelijk zal ontwikkelen, noch hoe het er uiteindelijk zal uitzien. Misschien zal het zich afspelen op een subtieler niveau en onze reële wereld digitaal uitbreidt in plaats van er een parallelle virtuele wereld er bovenop te creëren.
Het geschetste beeld in dit artikel is opzettelijk wat extremer en zo gekozen dat het lijkt op een beroerde SF-samenleving. Het is bedoeld om te laten zien welke vragen Metaverse kan oproepen - ook voor de fysieke wereld.
En zelfs als Metaverse uiteindelijk veel subtieler blijkt te zijn, kan men niet vroeg genoeg beginnen met het voorbereiden van de antwoorden. Dit geldt ook voor de politiek leiders en het bedrijfsleven. We hebben met de smartphones, Facebook, TikTok ( en anderen) gezien hoe snel technologie een integrerend deel van de samenleving kan worden. Alleen Metaverse verbindt de analoge en digitale werelden veel sterker dan ooit tevoren. Het feit dat wij nog steeds worstelen met onbereikbare gebieden en dat GGD's - ook na bijna 2 jaar Corona - in Duitsland nog gedeeltelijk afhankelijk zijn van faxapparaten, spreekt niet in het voordeel van een snelle aanpassing.
Ik ben benieuwd of Metaverse er uiteindelijk zal komen en in welke vorm. Het zou een van de grootste technologische mijlpalen kunnen worden, maar het zou ook een enorme hype kunnen worden die eindigt in een nog grotere flop. Het ligt niet aan de inspanning van de technologie bedrijven, maar aan ons of wij Metaverse uiteindelijk zullen omarmen. En zelfs als het er komt, valt het nog te bezien of het ons leven zal verrijken of een beroerde samenleving zal worden. In ieder geval, het potentieel is ongelooflijk groot.